MOSKOVA/KYIV/DONETSK, 18 Şubat (Reuters) - Rus destekli ayrılıkçılar Cuma günü doğu Ukrayna'daki ayrılıkçı bölgelerden otobüslere sivilleri doldurdu.
Ondan sonra Donetsk'te uyarı sirenleri çaldı ve diğer kendini "Halk Cumhuriyeti" ilan eden Luhansk, başta kadınlar, çocuklar ve yaşlılar olmak üzere yüz binlerce insanın Rusya'ya tahliye edildiğini duyurdu.
Saatler sonra, aynı adı taşıyan bölgenin başkenti Donetsk kentindeki isyancı hükümet binasının önünde bir cip patladı. Reuters gazetecileri, aracın şarapnel ile çevrili olduğunu, patlamanın bir tekerleği fırlattığını gördü. Rus medyası bunun bir milis liderine ait olduğunu söyledi.
Ukrayna hükümeti, isyancı liderlerin bir saldırı planladığı yönündeki iddialarını yalanladı ve hiçbir şekilde sivilleri hedef almadığını söyledi.
Ukrayna'nın üst düzey güvenlik yetkilisi Oleksiy Danilov, Kiev'de gazetecilere verdiği demeçte, "Topraklarımızı zorla kurtarma emri yok" dedi.
İsyancıların elindeki iki bölgedeki birkaç milyon sivilin çoğu Rusça konuşuyor ve birçoğu Moskova tarafından zaten vatandaşlık verilmiş.
Duyurudan birkaç saat sonra aileler, yetkililerin 700 bin kişinin ayrılacağını söylediği Donetsk'teki bir tahliye noktasında otobüslere binmek için toplandı.
Ağlayan bir kadın genç çocuklarını kucakladı.
Rusya gezisinden yeni dönen 22 yaşındaki Irina Lysanova, emekli annesiyle birlikte geri dönmek için toplandığını söyledi: "Annem panikliyor" dedi. "Babamız bizi gönderiyor."
62 yaşındaki babası Konstantin gitmiyordu.
"Burası benim vatanım ve toprak bizim. Ben kalıp yangınları söndüreceğim" dedi.
Tahliye, kaynayan doğu Ukrayna çatışma bölgesinde, kaynakların Cuma günü yıllardır en yoğun topçu bombardımanı olarak nitelendirdiği şeyi gördükten sonra başladı.
Ukrayna hükümeti ve ayrılıkçılar suçu paylaştılar.
Batılı ülkeler, Perşembe günü başlayan ve ikinci gününde yoğunlaşan bombardımanın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hükümetinin Ukrayna'yı işgalini haklı çıkarmak için bir bahane yaratma girişiminin bir parçası olduğunu düşündüklerini söylediler.
Rusya, Ukrayna'ya saldırma niyeti olmadığını söyledi ve Batı'yı sorumsuz korku tellallığı yapmakla suçladı.
Cuma akşamı Donetsk'te panik belirtisi yoktu.
ATM'den nakit çekmek için orta büyüklükte bir kuyrukta bekleyen 20'li yaşlarında, adını İlya olarak veren bir yerel, "Birkaç gün içinde her şeyin alt üst olacağını düşünüyorum" dedi.
Ukrayna, Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasından önce kontrolü altındaki 14 eski cumhuriyetin Rusya için en acı kaybıydı. Bölünmeyi geçen yüzyılın en büyük jeopolitik felaketi olarak nitelendiren Putin, kuralını Rusya'yı küresel bir güç olarak yeniden kurmaya ve Batı'ya meydan okumaya adadı.
Kremlin askeri kapasitesini birkaç cephede sergilediğinden, Rusya cumhurbaşkanı Cumartesi günü stratejik nükleer füze kuvvetlerinin tatbikatlarını bizzat denetleyecekti.
SAVAŞ KORKULARI PAZARLARI SAKLIYOR
Savaş korkularının piyasaları sarsması ve Avrupa'nın diplomatik bir krize girmesiyle Rusya, bu hafta Ukrayna yakınlarındaki sınırdan asker çekmeye başladığını söyledi. daha fazla oku
Ancak ABD, bunun yerine komşusunu tehdit eden gücü Ocak sonunda 100.000'den 169.000-190.000 askere çıkardığını söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Münih Güvenlik Konferansı'na verdiği demeçte, "Öncü güçler de dahil olmak üzere sınıra ek güçlerin gittiğini görüyoruz."
Kremlin'in, Ukrayna'nın kuzeyindeki Beyaz Rusya'da Pazar günü sona erecek olan tatbikatları düzenleyen on binlerce askeri bulunuyor.
Belarus'un Rus destekli lideri Aleksandr Lukaşenko, Cuma günü Putin ile bir araya gelerek, askerlerin kalabileceğini önceden önerdi. Devlet BelTa haber ajansına verdiği demeçte, "Silahlı kuvvetler gerektiği kadar kalacak" dedi.
Batılı ülkeler, en azından 1990'larda yüz binlerce insanı öldüren ve milyonlarca insanı kaçmaya zorlayan Yugoslav ve Çeçen savaşlarından bu yana Avrupa'da görülmemiş ölçekte bir çatışmadan korkuyor.
ABD büyükelçisi Michael Carpenter Viyana merkezli Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nda bir toplantıda yaptığı konuşmada, "Bu, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'daki en önemli askeri seferberliktir."
'HERKESİ VE HER ŞEYİ ÇEKİYORUZ'
Çatışma konusunda uzun yıllara dayanan deneyime sahip bir diplomatik kaynak, Cuma günkü doğu Ukrayna'daki bombardımanı, orada 2015 ateşkesle sona eren büyük çatışmalardan bu yana en yoğun olarak nitelendirdi. Kaynak, "Herkesi ve her şeyi vuruyorlar" dedi.
Tahliye, Rusya'nın ruble para birimi ve diğer varlıkları üzerindeki baskıyı artırdı.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, tam teşekküllü bir işgalin en olası senaryo olduğunu düşünmediğini, ancak Rusya'nın Ukrayna'da bir darbe gerçekleştirebileceğini, kritik altyapıya saldırabileceğini veya Kiev'i suçlayacağı şiddeti teşvik edebileceğini söyledi. Ukrayna hükümeti ayrıca tam ölçekli bir işgalin olası olmadığını söyledi.
Batı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi halinde ciddi ekonomik yaptırımlar tehdidinde bulundu. Ülkesi 2014'ten beri yaptırımlar altında olan Putin, Moskova'da düzenlediği basın toplantısında Batılı ülkelerin muhtemelen Rusya ne yaparsa yapsın daha fazlasını dayatmak için bir neden bulacağını söyledi.
Rusya, Ukrayna'nın ABD-Avrupa askeri ittifakı NATO'ya katılmasını engelleme vaadini içeren güvenlik talepleri yapıyor. 2014'te Rusya yanlısı bir cumhurbaşkanını devirdiğinden beri, Ukrayna siyasi olarak Batı'ya daha yakın hale geldi, NATO ile ortak askeri tatbikatlar düzenledi ve ABD Javelin tanksavar füzeleri ve Türk insansız hava araçları dahil silahları teslim aldı.
Kiev ve Washington, Rusya'nın 2014 yılında Kırım bölgesini ele geçirmesinin ve ayrılıkçılara destek sağlamasının ardından bunları Ukrayna'nın savunmasını desteklemek için meşru hamleler olarak görüyor.
Putin, Ukrayna'nın ittifakla artan bağlarının, onu Rusya'yı hedef alan NATO füzeleri için bir fırlatma rampası yapabileceğini söyledi.